THÁNH THỂ LÀ TƯỞNG NIỆM CÁC VIỆC TỒN
NĂNG CỦA THIÊN CHÚA
1. Trong
nhiều khía cạnh của Thánh Thể nổi nhất là
khía cạnh “tưởng niệm”, một khía cạnh liên hệ
đến một đề tài Thánh Kinh hết sức quan
trọng. Chẳng hạn chúng ta đọc thấy trong
Sách Xuất Hành: “Thiên Chúa đă nhớ đến giáo ước
Ngài đă lập với Abraham và Giacĩp” (Ex
Như
thế, đức tin theo Thánh Kinh bao hàm
việc hồi tưởng thực sự về các
cơng cuộc cứu độ. Những cơng cuộc
này được tuyên xưng trong bản Đại Tuyên Hỷ
là Thánh Vịnh 136, một thánh vịnh mà , sau khi loan báo về
việc tạo thành và cứu độ được ban
cho dân Yến Duyên qua Cuộc Xuất Hành, đă kết thúc
như sau: “Chính Ngài là Đấng đă nhớ đến
chúng tơi nơi phận thấp hèn, v́ t́nh Ngài bền vững
muơn đời; và Ngài đă giải cứu chúng
tơi...; Ngài là Đấng ban lương thực cho tất
cả mọi xác phàm, v́ t́nh Ngài bền vững muơn đời”
(Ps 136:23-25). Chúng ta cũng thấy những lời
tương tự như vậy nơi Phúc Âm, qua mơi miệng
của Mẹ Maria và ơng Zacaria: “Ngài đă hộ phù Yến
Duyên tơi tớ của Ngài bởi nhớ lại lịng
Ngài xĩt thương... khi nhớ tới giao ước
thánh của Ngài” (Lk
2. Trong Cựu Ước, việc
“tưởng niệm” tuyệt đỉnh về các
cơng cuộc của Thiên Chúa trong lịch sử đĩ
là phụng vụ Vượt Qua trong biến cố Xuất
Ai Cập, ở chỗ, mỗi lần dân Yến Duyên cử
hành Lễ Vượt Qua th́ Thiên Chúa thực sự ban
cho họ ơn được tự do và cứu độ.
Thế nên, trong lễ nghi Vượt Qua, hai việc tưởng
nhớ được giao kết với nhau: một thần
linh và một nhân loại, tức là, ân sủng
cứu độ và đức tin tri ân. “Ngày này sẽ là một
ngày tưởng nhớ đối với các người,
và các người sẽ cử hành ngày ấy như là một
ngày lễ kính Chúa... Ngày này sẽ nên như là một dấu
hiệu trên tay của các người và như là một việc
tưởng niệm trước mắt của các người,
để lề luật của Chúa luơn ở trên
mơi miệng của các người; v́ Chúa đă dùng cánh
tay mạnh mẽ mang các người ra khỏi Ai Cập”
(Ex 12:14, 13:9). V́ biến cố này mà dân Yến Duyên, như một
triết gia Do Thái nĩi, sẽ luơn luơn là “một cộng
đồng theo lịng tưởng nhớ”
(M. Buber).
3. Việc Thiên Chúa tưởng
nhớ giao kết với việc lồi người
tưởng niệm cũng ở ngay trung tâm của Thánh
Thể nữa, một việc “tưởng nhớ” tuyệt
đỉnh của Lễ Vượt Qua Kitơ Giáo. V́
“anamnesis”, tức tác động tưởng nhớ, là cốt
lơi của việc cử hành này, ở chỗ, hy sinh của
Chúa Kitơ, một biến cố cĩ một khơng hai,
được thực hiện một cách ephapax, tức
“một lần vĩnh viễn” (Heb 7:27, 9:12, 26, 10:12), đă
trải dài sự hiện diện cứu độ của
ḿnh trong thời gian và khơng gian nơi lịch sử lồi
người. Điều này đă được thể hiện
nơi lệnh truyền sau hết, một lệnh truyền
được Thánh Luca và Phaolơ ghi lại trong đoạn
về Bữa Tiệc Ly như sau: “Đây là ḿnh Thày sẽ
bị nộp v́ các con. Các con hăy làm việc này mà nhớ
đến Thày... Đây là chén tân ước bằng
máu Thày. Mỗi lần các con uống chén
này, các con hăy làm để nhớ đến Thày” (1Cor
4. Thánh
Kư Gioan đă giải thích cho chúng ta biết ư nghĩa sâu xa của
việc “tưởng niệm” những lời nĩi và các
biến cố của Chúa Kitơ. Khi Chúa Giêsu thanh tẩy đền
thờ cho khỏi đám buơn bán và loan báo rằng đền
thờ sẽ bị phá hủy rồi được tái
thiết trong ba ngày, Thánh Gioan đă chú giải rằng: “Khi
Người sống lại từ cơi chết, các mơn
đệ đă nhớ lại rằng Người đă nĩi
đến điều này; do đĩ, các vị đă tin
Thánh Kinh và lời Chúa Giêsu đă phán” (Jn 2:22). Việc tưởng
nhớ này, một việc tưởng nhớ trổ sinh
và nuơi dưỡng đức tin, là việc làm của
Chúa Thánh Thần, “Đấng Cha sẽ sai đến nhân
danh” Chúa Kitơ: “Ngài sẽ dạy các con tất cả mọi
sự, và sẽ làm cho các con nhớ lại tất cả những
ǵ Thày đă nĩi với các con” (Jn 14:26). Như thế là cĩ
một việc tưởng niệm thực sự, đĩ
là việc tưởng niệm nội tâm làm cho chúng ta hiểu
được Lời của Thiên Chúa, và việc tưởng niệm
theo bí tích nơi Thánh Thể. Đây là hai thực tại cứu
độ được Thánh Luca hợp lại trong tŕnh
thuật rơ ràng về hai mơn đệ trên đường
đi Emmau, một tŕnh thuật được cấu trúc
chung quanh việc giải thích các câu Kinh Thánh và việc “bẻ
bánh” (x Lk 24:13-55).
5. Bởi thế, “tác động
tưởng nhớ” là “mang đến cho cơi lịng” theo kư ức và cảm t́nh, song nĩ cũng
là việc cử hành một sự hiện diện nữa.
“Chỉ cĩ một ḿnh Thánh Thể, việc tưởng
niệm thực sự mầu nhiệm vượt qua của
Chúa Kitơ, mới cĩ khả năng làm cho việc
tưởng nhớ đến t́nh yêu của Người tồn
tại mà thơi. V́ thế, Thánh Thể là việc Giáo Hội
âm thầm tỉnh thức, bằng khơng, khơng cĩ
hiệu năng thần linh của niềm hứng khởi
liên tục rất ngọt ngào này, khơng cĩ quyền
năng thấm nhập của ánh mắt Vị Hơn Phu gắn
nh́n ḿnh, Giáo Hội rất dễ bị rơi vào quên lăng,
vơ cảm và bất trung” (Tơng Thư Patres Ecclesiae,
III: Ench. Vat., 7, 33).
Lời mời gọi tỉnh thức này làm
cho các phụng vụ Thánh Thể vươn tới việc
Chúa đến sau hết, tới việc Giêrusalem trên trời
xuất hiện. Nơi Thánh Thể, Kitơ hữu
phát triển niềm hy vọng được vĩnh viễn
gặp gỡ Chúa của ḿnh.
(Tuần
san L’Osservatore Romano, ấn bản Anh ngữ,