THÁNH
THỂ LÀ BÍ TÍCH HIỆP NHẤT CỦA GIÁO HỘI
1- “Ôi
bí tích của ḷng mộ mến! Ôi dấu hiệu của sự
hiệp nhất! Ôi mối giây liên kết của đức
bác ái!”. Câu Thánh Âu-Quốc-Tinh than lên khi chú giải Phúc Âm
Thánh Gioan (In Joannis Evangelium, 26, 13) đă đánh trúng vào
đề tài cũng như đă tóm lược những lời
Thánh Phaolô ngỏ cùng giáo đoàn Corintô mà chúng ta vừa nghe:
“Bởi chỉ có một tấm bánh, chúng ta tuy nhiều song
cũng chỉ là một thân thể duy nhất, v́ tất cả
chúng ta cùng thông phần vào cùng một tấm bánh” (1Cor 10:17).
Thánh Thể là bí tích và là nguồn mạch cho sự hiệp
nhất của Giáo Hội. Điều này đă được
chú trọng từ những thời truyền thống Kitô
Giáo bắt đầu, cũng là điều đă
được biểu hiệu nơi bánh và rượu. Cuốn
Didache, một bản văn được viết
ngay từ thuở Kitô Giáo khai mở, đă nói về điều
này như sau: “Tấm bánh bẻ ra này, trước hết
đă được gieo văi trên các núi đồi, sau đó
được gặt hái để trở thành một thực
tại duy nhất thế nào, th́ Giáo Hội của Chúa cũng
được qui tụ lại từ tận cùng trái đất
vào trong vương quốc của Chúa như vậy” (9, 1).
2. Vào
thế kỷ thứ ba, Thánh Cyprianô, vị Giám Mục ở
Căn-Thạc, đă vang vọng lại những lời ấy
thế này: “Chính những lễ tế hiến dâng lên Chúa
đă làm sáng tỏ sự nhất trí của Kitô hữu, một
sự nhất trí được kiên cường bởi một
đức bác ái vững chắc và bất khả phân chia.
V́ khi Chúa muốn bánh làm nên thân ḿnh Người được
h́nh thành bởi việc nên một của nhiều hạt
lúa miến, cũng như khi Người muốn rượu
được ép từ nhiều trái nho ḥa hợp lại
thành máu của Người thế nào, th́ Người cũng
muốn đàn chiên chúng ta làm nên một khối đông hiệp
nhất với nhau như vậy” (Ep. ad Magnum, 6). Tính
cách biểu hiệu của Thánh Thể cho mối hiệp
nhất nơi Giáo Hội thường được các
Giáo Phụ và các nhà thần học Kinh Viện nhắc lại.
“Công Đồng Chung Tridentinô đă tóm tắt tín lư này, khi dạy
rằng Chúa Cứu Thế đă để lại Thánh Thể
cho Giáo Hội của Người ‘như là một biểu
hiệu cho sự hiệp nhất của Giáo Hội cũng
như cho đức bác ái là những ǵ Người muốn
tất cả mọi Kitô hữu phải hiệp nhất với
nhau; chính v́ thế, Thánh Thể c̣n là biểu hiệu cho thân
ḿnh duy nhất có Người là đầu này nữa’”
(Đức Phaolô VI, Thông Điệp Mầu Nhiệm
Đức Tin: Ench. Vat., 2, 424; x. Công Đồng Chung
Triđentinô, Sắc Lệnh về Bí Tích Thánh Thể,
phần mở đầu và chương hai). Giáo Lư của
Giáo Hội Công Giáo đă tóm gọn điều này rất
hay: “Những ai lănh nhận Bí Tích Thánh Thể th́ được
hiệp nhất với Chúa Kitô chặt chẽ hơn. Nhờ
Bí Tích Thánh Thể, Chúa Kitô hiệp nhất họ lại với
tất cả mọi tín hữu để làm nên một thân
thể duy nhất là Giáo Hội” (Giáo Lư của Giáo Hội
Công Giáo số 1396).
3. Khoản tín lư truyền thống
này đă được bắt nguồn sâu xa từ trong
Kinh Thánh. Thánh Phaolô đă khai triển khoản tín lư này trong
đoạn thư đă được trích dẫn từ
Thư Thứ Nhất gửi giáo đoàn Côrintô, khi lấy vấn
đề koinonia làm đề tài căn bản, tức
là đề tài về mối hiệp thông được
thiết lập giữa người tín hữu và Chúa Kitô
trong Bí Tích Thánh Thể. “Chén ân phúc mà chúng ta chúc tụng không
phải là việc thông hiệp (koinonia) vào máu của
Chúa Kitô hay sao? Tấm bánh chúng ta bẻ ra không phải là việc
thông hiệp (koinonia) vào ḿnh Chúa Kitô hay sao?” (
Trong
những lời Chúa Giêsu nói ở Bữa Tiệc Ly th́
đó là một đề tài cũng đă được
nhấn mạnh qua biểu hiệu của cây nho, ở chỗ,
cành nho có xanh tươi và sai trái chỉ khi nào nó được
gắn liền với thân nho là nơi tiếp nhựa và trợ
sức cho nó (Jn 15:1-7). Bằng không, nó chỉ là một cành
khô héo bị ném vào lửa: aut vitis aut ignis “một là
cây nho hai là lửa đốt”, Thánh Âu-Quốc-Tinh đă vắn
tắt dẫn giải như thế (In Johannis Evangelium,
81, 3). Đến đây, chúng ta thấy được mối
hiệp nhất, một mối hiệp thông được
hiện thực giữa người tín hữu và Chúa Kitô hiện
diện trong Bí Tích Thánh Thể, căn cứ vào nguyên tắc
theo như Thánh Phaolô diễn đạt là: “Những ai
ăn uống những của tế lễ ấy là những
người thông phần vào bàn thờ” (1Cor 10:18).
4. V́ kiểu koinonia-hiệp
thông “hàng dọc” này làm cho chúng ta nên một với mầu
nhiệm thần linh, do đó, nó đồng thời cũng
làm phát sinh ra một thứ koinonia-hiệp thông mà chúng
ta gọi là theo “hàng ngang”, hay theo giáo hội, theo t́nh huynh
đệ, một kiểu hiệp thông có thể hiệp nhất
tất cả những ai thông phần vào cùng một tấm
bánh duy nhất” (1Cor 10:17). Bài diễn từ về Thánh Thể
mở đường cho việc suy tư quan trọng về
giáo hội được Thánh Tông Đồ khai triển ở
đoạn 12 của cùng một Bức Thư, khi ngài nói về
thân thể của Chúa Kitô theo tính cách duy nhất và đa diện
của thân thể này. Lời diễn tả quá quen thuộc
của Thánh Luca trong Sách Tông Vụ về Giáo Hội
Giêrusalem cũng đă vạch ra cho thấy mối hiệp
nhất hay koinonia huynh đệ này, khi ngài liên kết
nó với việc bẻ bánh, tức là với việc cử
hành Thánh Thể (x Acts 2:42). Mối hiệp thông này được
hiện thực nơi thực tại lịch sử cụ
thể, ở chỗ “họ tha thiết với giáo huấn
của các Tông Đồ cũng như với việc hiệp
thông (koinonia), với việc bẻ bánh và các lời cầu
nguyện... Tất cả những ai tin tưởng th́ tụ
họp lại với nhau và để tất cả mọi
sự làm của chung” (Acts
5. Như thế, ư nghĩa sâu xa
của Bí Tích Thánh Thể sẽ bị loại trừ một
khi cử hành Thánh Thể mà không chú trọng đến những
đ̣i hỏi của đức bác ái cũng như của
sự hiệp thông. Thánh Phaolô tỏ ra nghiêm ngặt với
Kitô hữu Côrintô là v́, khi hội họp nhau th́ “anh em đă
không dùng bữa của Chúa” (1Cor
Vậy chúng ta hăy
đáp lại lời kêu gọi của vị Giám Mục tử
đạo Ignatiô, người đă khuyến dụ tín hữu
Philadelphia ở Tiểu Á về sự hiệp nhất là:
“Chỉ có một Vị Giám Mục thế nào th́ cũng chỉ
có một nhục thể của Chúa Giêsu Kitô, chỉ có một
chén duy nhất trong máu của Người, chỉ có một
bàn thờ như vậy” (Ep. ad Philadelphenses, 4). Rồi
chúng ta hăy cầu cùng Thiên Chúa là Cha bằng lời kinh phụng
vụ: “Xin Cha ban cho chúng con, những người được
nuôi dưỡng bằng ḿnh và máu của Người,
được tràn đầy Thánh Linh của Người,
và được trở nên một thân thể, một tinh
thần trong Chúa Kitô” (Kinh Nguyện Thánh Thể III).
(Tuần
san L’Osservatore Romano, ấn bản Anh ngữ,